Przejdź do zawartości

Stanisław Gąssowski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Gąssowski
Młynkowski
Ilustracja
major kawalerii major kawalerii
Pełne imię i nazwisko

Stanisław Jan Karol Gąssowski

Data i miejsce urodzenia

17 stycznia 1892
Miedzierza

Data i miejsce śmierci

20 września 1952
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1915–1947

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

8 Dywizja Piechoty

Stanowiska

kwatermistrz

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Oficer Orderu Korony Rumunii Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Stanisława Gąssowskiego na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Stanisław Jan Karol Gąssowski[a], ps. „Młynkowski” (ur. 17 stycznia 1892 w Miedzierzy, zm. 20 września 1952 w Warszawie) – major kawalerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 17 stycznia 1892 w Miedzierzy, w ówczesnym powiecie koneckim guberni radomskiej, w rodzinie Józefa, leśniczego i Marii z Szyndlerów[2][3][4][5].

Był uczniem szkół handlowych w Radomiu, Kielcach i Tomaszowie Rawskim, gdzie w 1911 zdał egzamin maturalny. Od 1912 studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie[3]. Od 1913 był członkiem Związku Strzeleckiego[3]. W 1915 wstąpił do Legionów Polskich, walczył w szeregach 1 pułku ułanów Legionów Polskich, w stopniu kaprala[3]. od 20 lipca 1917 do 9 grudnia 1917 był internowany w Szczypiornie[3].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Służył początkowo w szwadronie radomskim 11 Pułku Ułanów, następnie w Dowództwie Okręgu Generalnego Lublin[3], W stopniu podporucznika brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920 w szeregach 7 pułku ułanów Lubelskich, w którym służył od marca 1919[3].

Został awansowany do stopnia rotmistrza kawalerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[6][7]. W latach 20. pozostawał oficerem 7 pułku w Mińsku Mazowieckim[8][9], gdzie był m.in. dowódcą szwadronu[3]. W lutym 1928 otrzymał przeniesienie do 2 pułku strzelców konnych w Hrubieszowie na stanowisko kwatermistrza[10][11][12]. 18 lutego 1928 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 23. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[13]. 23 października 1931 został przesunięty na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[14][15]. W czerwcu 1934 został przeniesiony do rejonowego inspektora koni Płock na praktykę z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego[16]. W grudniu 1934 został zatwierdzony na stanowisku rejonowego inspektora koni w Płocku[17]. Z dniem 1 sierpnia 1935 został przydzielony do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na sześciomiesięczną praktykę[18]. Od lutego 1936 pozostawał w dyspozycji dowódcy 13 Brygady Kawalerii, 31 maja 1936 został przeniesiony do rezerwy[3].

26 września 1936[3] Minister Spraw Wewnętrznych mianował go starostą przeworskim[19]. Został zwolniony z urzędu we wrześniu 1937[20]. 26 listopada 1937 został starostą lidzkim[3] i pełnił tę funkcję do 17 września 1939, kiedy przekroczył granicę z Litwą i został internowany[21].

Do 1941 był więziony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu. 25 sierpnia 1941, po uwolnieniu, został przyjęty do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i wyznaczony na stanowisko zastępcy kwatermistrza Ośrodka Organizacyjnego Armii[21]. 24 stycznia 1942 objął stanowisko kwatermistrza 8 Dywizji Piechoty, a 17 maja tego roku kwatermistrza obozu na terytorium Brytyjskiego Mandatu Palestyny[21]. 13 lipca 1942 został dowódcą transportu jeńców niemieckich z Suezu do Nowego Jorku[21]. 5 września 1942 przybył z USA do Szkocji i został przydzielony do 2 Batalionu Oficerskiego na stanowisko dowódcy kompanii[21]. Ukończył kurs w Centrum Wyszkolenia Etapowego[21]. Od 20 lipca 1943 pełnił służbę w Inspektoracie Zarządu Wojskowego dla spraw cywilnych na stanowisku kierownika sekcji samorządowej[21]. 16 września 1944 został kwatermistrzem Obozu Nr 3 w Lille we Francji[21]. 1 października 1945 z powodu przekroczenia granicy wieku został przeniesiony do rezerwy personalnej oficerów i oddany do dyspozycji Komendy Garnizonu Inverurie w Szkocji[21]. 5 grudnia 1947 wrócił do Polski i zarejestrował się w Punkcie Przyjęcia PUR Gdynia Port[22].

Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 23-1-24)[3][23].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty ze Stefanią Jeziorkowską z którą, miał córkę Hannę (ur. 17 maja 1919) i dwóch synów: Kazimierza (ur. 8 listopada 1922) i Jana (ur. 18 czerwca 1925)[24][25][26]. Syn Kazimierz ps. „Kazik”, „Wózkarz” był żołnierzem warszawskiej AK, ujęty przez Niemców i rozstrzelany 16 marca 1944 na terenie ruin getta[26]. Młodszy syn Jan ps. „Kania”, kapral podchorąży, dowódca drużyny II plutonu (dawny pluton 1147 - „DB-3”) 4. kompanii Zgrupowania Bartkiewicz, odznaczony Krzyżem Walecznych, poległ 4 sierpnia 1944 ataku na główną bramę PAST-y przy ul. Zielnej 39[26]. Córka Hanna Maria ps. „Kulka”, po mężu Ryńska, sanitariusza Pułku Baszta, odznaczona m.in. Krzyżem Walecznych, lekarz dentysta, zmarła 14 stycznia 1999 jako ofiara wypadku drogowego[27].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ 3 sierpnia 1931 ogłoszono sprostowanie imienia i daty urodzenia majora Stanisława Gąssowskiego z „Stanisław ur. 17 grudnia 1891” na „Stanisław Jan Karol ur. 17 stycznia 1892”[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931, s. 263.
  2. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Janusz Mierzwa: Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej. Tom 1, wyd. LTW, Łomianki 2018, s. 181–183.
  4. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-05].
  5. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-05].
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 680.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 602.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 613.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 555.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 20 lutego 1928 roku, s. 34.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 318, 343.
  12. ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 42, 74.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 47.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 344.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 144, 656.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 161.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 255.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 99.
  19. ↑ Mianowania starostów. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 125 z 3 czerwca 1936. 
  20. ↑ 18 starostów zwolnił Minister Spraw Wewnętrznych. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 206 z 11 września 1937. 
  21. ↑ a b c d e f g h i Kolekcja 2 ↓, s. 3, 5.
  22. ↑ Kolekcja 2 ↓, s. 8.
  23. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-04-03].
  24. ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
  25. ↑ Kolekcja 2 ↓, s. 2.
  26. ↑ a b c Powstańcze biogramy : Jan Stanisław Gąssowski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-10-21].
  27. ↑ Gąssowska Hanna Maria. Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2023-10-21].
  28. ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 410.
  29. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-05].
  30. ↑ M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260.
  31. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-05].
  32. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-05].
  33. ↑ a b c Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 42.
  34. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-05].
  35. ↑ a b Kolekcja 2 ↓, s. 2, 4.
  36. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-10-05].
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 239.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Gąssowski&oldid=74539475”